คำชี้แจงของผู้เขียนรายงาน
รายงานสภาวะการศึกษาไทย เป็นหนังสือรายงานประจำปีที่สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) มอบหมายให้บุคคลภายนอกเป็นผู้วิจัยเชิงเอกสารและเขียนอย่างเป็นอิสระตั้งแต่ปี 2541 โดยมีนโยบายให้เป็นรายงานที่เสนอข้อมูลเรื่องการศึกษาในรอบปีควบคู่ไปกับการวิเคราะห์อย่างวิพากษ์วิจารณ์ เพื่อจูงใจให้คนสนใจอ่าน ปลุกให้คนช่วยกันคิดวิเคราะห์ต่อ มุ่งให้เกิดพลังของการเรียนรู้ร่วมกัน และการมีส่วนร่วมในการปฏิรูปการศึกษาให้มีคุณภาพเพิ่มขึ้น
เนื้อหาสาระหลักของรายงานสภาวะการศึกษาไทยฉบับนี้ นอกจากจะเป็นการสรุป วิเคราะห์ ประเมินผลการดำเนินการจัดการศึกษาในรอบ 1-2 ปีที่ผ่านมาแล้ว ยังเน้นเรื่องกรณีศึกษาและแนวทางการปฏิรูปการศึกษาในประเทศอื่นที่ปฏิรูปการศึกษาได้ผลมากกว่าไทย และการเสนอยุทธศาสตร์ในการปฏิรูปการศึกษาไทย เพื่อให้ผู้อ่านได้เห็นแนวทางการปฏิรูปการศึกษาของประเทศไทยในเชิงเปรียบเทียบกับประเทศอื่นได้อย่างกว้างขวางและลึกขึ้น
รายงานฉบับนี้กล่าวถึงแนวทางใหญ่ ๆ ของการปฏิรูปการศึกษามากกว่ากล่าวถึงสภาพปัญหา สาเหตุ และแนวทางการดำเนินการแก้ไขปัญหาในรายละเอียด เนื่องจากผู้วิจัยเองได้เคยเขียนเรื่องเหล่านี้ไว้ในรายงานสภาวะการศึกษาไทยฉบับก่อน ๆ มาแล้ว และสภาพการณ์ส่วนใหญ่ในปัจจุบันไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปจากเมื่อ 2-3 ปีก่อนมากนัก รายงานฉบับนี้จึงมุ่งเน้นแนวทางใหญ่ ๆ ในการปฏิรูปการศึกษาไทยให้ได้ผลมากกว่า ผู้สนใจอยากทราบปัญหาและแนวทางแก้ไขเรื่องการศึกษาไทยในประเด็นที่ละเอียดอาจจะค้นหารายงานสภาวะการศึกษาไทยฉบับปีก่อน ๆ ได้จากเว็บไซต์ของสำนักงาน เลขาธิการสภาการศึกษาwww.onec.go.th หรือ http://www.witayakornclub.wordpress.com
รายงานฉบับนี้เป็นการสรุป ตีความ ตั้งข้อสังเกต วิพากษ์วิจารณ์ และเสนอแนะโดยผู้วิจัยในฐานะนักวิชาการและพลเมืองผู้ห่วงใยอนาคตของประเทศคนหนึ่ง ไม่ใช่ทัศนะทางการของสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาผู้ให้การสนับสนุนการวิจัยและการเผยแพร่ผลงานชิ้นนี้
ผู้วิจัยขอขอบคุณ นักวิชาการและผู้ทำรายงานสถิติข้อมูลทางด้านการศึกษาทุกท่านที่ผู้วิจัยได้อาศัยข้อมูลมาใช้อ้างอิงในรายงานฉบับนี้ นักวิชาการและเจ้าหน้าที่ในกลุ่มพัฒนาเครือข่ายสารสนเทศสำนักวิจัย และพัฒนาการศึกษา สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาที่ได้ช่วยจัดหาข้อมูลให้ผู้วิจัย ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เข้าร่วมการสัมมนาพิจารณารายงานฉบับนี้ที่ได้ช่วยวิจารณ์และให้ความเห็นข้อมูลเพิ่มเติม ผู้วิจัยหวังว่ารายงานฉบับนี้จะมีส่วนช่วยให้ครู อาจารย์ นักเรียน นักศึกษา ผู้ปกครอง และประชาชน ผู้สนใจได้เห็นแง่มุมที่จะศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมและลงมือปฏิรูปการศึกษาในส่วนที่แต่ละคนจะทำได้กันอย่างได้ผลยิ่งขึ้น
วิทยากร เชียงกูล, รศ. (สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์)
กุมภาพันธ์ 2556
ชมรมศึกษาผลงานวิทยากร เชียงกูล 